Liên Thành
Những điểm bất thường trong thông cáo của Hội nghị Trung ương 3 của Đảng Cộng sản Trung Quốc khoá 20 dường như cho thấy rằng, một số sự kiện lớn đã xảy ra trong cuộc họp kín mà thế giới bên ngoài rất có thể không biết đến. Uy quyền của ông Tập Cận Bình có khả năng đã bị đe dọa nghiêm trọng, và bên trong Đảng Cộng sản Trung Quốc có thể đang xảy ra những sự kiện có thể dẫn đến biến động.
Hội nghị lần thứ 3 của Đại hội Đại biểu Toàn quốc Đảng Cộng sản Trung Quốc lần thứ 20 đã diễn ra từ ngày 15 đến 18/7 tại Bắc Kinh. Chiều ngày 18, các cơ quan truyền thông chính thức của Đảng Cộng sản Trung Quốc đã đăng tải thông cáo về Hội nghị lần thứ 3. Từ nội dung của thông cáo, có thể thấy vẫn tuân theo mô hình quen thuộc, trước hết “khẳng định đã đạt được mọi chỉ tiêu” công việc kể từ khi Hội nghị lần thứ 2 diễn ra, đánh giá cao những “thực tiễn và thành tựu vĩ đại” của việc cải cách toàn diện và sâu rộng trong thời đại mới. Sau đó nói về “cải cách sâu sắc toàn diện hơn nữa” trong tương lai, bao gồm “tiếp tục đẩy mạnh cải cách quốc phòng và quân đội”. Nhìn chung, đây chủ yếu là những khẩu hiệu và ngôn ngữ của ĐCSTQ.
Tuy nhiên, khi so sánh với thông cáo của Phiên họp toàn thể lần thứ ba Ban Chấp hành Trung ương CPC khóa 19 và Phiên họp toàn thể lần thứ hai Ban Chấp hành Trung ương CPC khóa 20, vẫn có một số điều bất thường. Chuyên gia các vấn đề thời sự gốc Hoa – Chu Hiểu Huy (周晓辉) đã chỉ ra 6 điểm mà ông cho là bất thường:
1. Thông cáo không đề cập đến “Tư tưởng Tập” khi khẳng định công tác của Bộ Chính trị Ban Chấp hành Trung ương
Trong thông cáo của Phiên họp toàn thể lần thứ hai Ban Chấp hành Trung ương ĐCSTQ khóa 20 đã đề cập rõ ràng về “Tư tưởng Tập” khi khẳng định công việc của Bộ Chính trị Ban Chấp hành Trung ương kể từ Phiên họp toàn thể lần thứ nhất. Cụ thể tuyên bố viết: “Bộ Chính trị Trung ương đã triển khai toàn diện tinh thần Đại hội lần thứ 20 và Hội nghị Trung ương lần thứ nhất…, toàn diện triển khai tư tưởng Tập Cận Bình về chủ nghĩa xã hội với đặc sắc Trung Quốc thời đại mới…”
Trong khi đó, phần khẳng định trong công bố của Hội nghị Trung ương lần thứ ba Đại hội lần thứ 19 nói về Bộ Chính trị Trung ương “giương cao ngọn cờ vĩ đại của chủ nghĩa xã hội với đặc sắc Trung Quốc”, kiên định lấy chủ nghĩa Mác, tư tưởng Mao Trạch Đông, lý thuyết Đặng Tiểu Bình, ‘Tam Đại Diện’, Quan điểm về Phát triển Mới, tư tưởng Tập Cận Bình làm chỉ đạo…
Thông cáo của Phiên họp toàn thể lần thứ 3 Ban Chấp hành Trung ương ĐCSTQ khoá 19 vào tháng 2/2018 còn đề cập đầy đủ các chủ nghĩa, tư tưởng, lý thuyết, nhưng trong thông cáo của Hội nghị Trung ương lần thứ hai Đại hội lần thứ 20 chỉ đề cập riêng tư tưởng Tập Cận Bình, và nay Hội nghị Trung ương lần thứ ba không đề cập gì cả, đây là điều rất khác thường. Vậy thì trong hơn một năm qua, công tác của Bộ Chính trị Trung ương được dựa trên chủ nghĩa, tư tưởng, lý thuyết nào?
Theo ông Chu, nguyên nhân có thể là do ĐCSTQ thực sự không hài lòng với công việc của Bộ Chính trị trong năm qua, nó không như ngoại giới nghĩ. Không ai phủ nhận rằng ĐCSTQ hiện đang phải đối mặt với những khó khăn bên trong và bên ngoài, có sự tách rời và các lệnh trừng phạt do Hoa Kỳ, Châu Âu và các nước phương Tây khác áp đặt. Đặc biệt, các lệnh trừng phạt về thị thực do Hoa Kỳ áp đặt đối với các quan chức của ĐCSTQ đã ảnh hưởng đến họ, khiến họ và vợ, chồng, con cái không thể sang Mỹ kinh doanh, du lịch, nhập cư, đi học. Trong nước thì kinh tế lâm vào suy thoái nghiêm trọng, nhiều địa phương ngân sách thua lỗ, thất nghiệp gia tăng, thu nhập giảm, tiêu dùng giảm, dư luận trong dân chúng phẫn nộ, khí thế xã hội rất căng thẳng. Nếu Đảng Cộng sản Trung Quốc thừa nhận rằng những “thành tựu” này là dựa trên các chủ nghĩa, tư tưởng, lý thuyết mà họ vốn vẫn hay nói, thì không khác gì là đang tự đánh vào mặt mình, và đồng thời cũng đang nói với nhân dân rằng: các chủ nghĩa, tư tưởng, lý thuyết này thực ra chẳng có ích gì, hoàn toàn không thể giải quyết được những vấn đề hiện nay của Trung Quốc.
Nếu có những tiếng nói như vậy tại Hội nghị toàn thể lần thứ 3 Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc, và nhắm thẳng vào người lãnh đạo Đảng Cộng sản Trung Quốc, thì thông cáo sẽ phải bỏ đi những cụm từ như “thực hiện Tư tưởng Tập”, trong khi khẳng định công việc vẫn như thường lệ.
2. Thông cáo có đề cập đến “Ban Chấp hành Trung ương Đảng với Tập Cận Bình là hạt nhân” ở cuối như thường lệ, nhưng toàn văn lại không có
Cho dù đó là trong thông cáo của Phiên họp toàn thể lần thứ ba của Ban Chấp hành Trung ương khóa 19 hay trong thông cáo của Phiên họp toàn thể thứ hai Ban Chấp hành Trung ương khóa 20, ngoài câu cuối cùng là “đoàn kết chặt chẽ quanh Trung ương Đảng với Chủ tịch Tập Cận Bình là hạt nhân” giống nhau, trong toàn văn đều có câu “Kể từ Đại hội Đảng lần thứ 18, Trung ương Đảng với Chủ tịch Tập Cận Bình là hạt nhân…”. Vì sao lần này công bố Hội nghị Trung ương lần thứ ba lại thiếu câu này? Liệu có gì bất thường trong nội bộ Đảng hay không?.
3. Thông cáo không đề cập đến chủ nghĩa Mác, chủ nghĩa Mao, lý thuyết Đặng, v.v. khi khẳng định công việc, nhưng đề cập rõ ràng khi nhấn mạnh đến việc đi sâu hơn nữa những cải cách toàn diện
Khi nhấn mạnh “cải cách sâu sắc toàn diện hơn nữa”, thông cáo nêu rõ phải tuân thủ các nguyên tắc mâu thuẫn của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Mao Trạch Đông, lý thuyết Đặng Tiểu Bình, ‘Ba Đại diện’ và quan điểm khoa học về phát triển, thực hiện Tư tưởng Tập Cận Bình, đồng thời “nghiên cứu sâu và thực hiện chỉ đạo của Tập Cận Bình về cải cách sâu rộng một cách toàn diện”. Những loại biểu đạt như thế này cũng có thể được thấy trong bản thông báo của Phiên họp toàn thể lần thứ ba của Ban Chấp hành Trung ương khóa 19 khi nói về cải cách cơ cấu tổ chức của Đảng Cộng sản Trung Quốc và nhà nước, nhưng đến năm ngoái ở Phiên họp toàn thể lần thứ hai của Ban Chấp hành Trung ương khóa 20 thì trở thành “phải lấy tư tưởng của Tập Cận Bình làm chỉ đạo”, hoàn toàn không thấy những thứ khác.
Tại sao lại có sự thay đổi như vậy sau một năm? Điều gì đã xảy ra trong Đảng Cộng sản Trung Quốc? Phải chăng điều này có nghĩa là Tư tưởng Tập không đủ để thúc đẩy ĐCSTQ đi sâu hơn vào cải cách? Có người nào trong ĐCSTQ đang sử dụng các lý thuyết và ý tưởng khác để chất vấn ông Tập hay không?
4. Thông cáo nhấn mạnh “sự cần thiết phải duy trì sự lãnh đạo tập trung và thống nhất của Ban Chấp hành Trung ương Đảng trong những cuộc cải cách sâu sắc toàn diện hơn nữa”, điều này khác với trước đây và dường như đang làm suy yếu quyền lực của ông Tập Cận Bình
Mặc dù thông cáo này đề cập rằng chúng ta phải hiểu sâu sắc ý nghĩa quyết định của “hai cơ sở”, củng cố “bốn ý thức”, củng cố “bốn sự tự tin” và đạt được “hai biện pháp bảo vệ”, nhưng nó nhấn mạnh rằng “phải tuân thủ sự lãnh đạo tập trung, thống nhất của Ban Chấp hành Trung ương Đảng để tiếp tục cải cách sâu rộng và toàn diện hơn”.
Khi thông cáo của Phiên họp toàn thể lần thứ 3 Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc khóa 19 đề cập đến “bốn ý thức” và “bốn tự tin”, đã nhấn mạnh “kiên quyết bảo vệ quyền lực và sự lãnh đạo tập trung, thống nhất của Ban Chấp hành Trung ương Đảng do Chủ tịch Tập Cận Bình là hạt nhân”. Thông cáo của Phiên họp toàn thể lần thứ hai của Ban Chấp hành Trung ương khoá 20 nêu trong cùng một đoạn rằng “tự giác thống nhất tư tưởng và hành động với các quyết sách của Ủy ban Trung ương Đảng, kiên quyết bảo vệ tính uy quyền và tính nghiêm túc của các quyết sách của Ủy ban Trung ương Đảng”. Đồng thời trước đó có câu “tất yếu phải lấy tư tưởng xây dựng chủ nghĩa xã hội với đặc sắc Trung Quốc thời đại mới của Chủ tịch Tập Cận Bình làm chỉ đạo, lấy tăng cường sự lãnh đạo tập trung thống nhất của Ủy ban Trung ương Đảng làm cương lĩnh”.
Rõ ràng, cách gọi Ủy ban Trung ương Đảng ở đây có thể là Ủy ban Trung ương Đảng với Chủ tịch Tập Cận Bình là hạt nhân, cũng có thể là Ủy ban Trung ương Đảng với cân bằng quyền lực đa phương. Sự thay đổi này lại ngụ ý điều gì?
5. Thông cáo đề cập đến “giữ gìn sự đoàn kết trong đảng”
Khi thông cáo đề cập đến việc đào sâu nghiên cứu, giáo dục kỷ luật đảng, có nói rằng cần phải “duy trì sự đoàn kết, thống nhất trong đảng”, trong khi Phiên họp toàn thể lần thứ hai của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá 20 nói “tự giác thống nhất tư tưởng và hành động với các quyết sách của Ủy ban Trung ương Đảng”, Phiên họp toàn thể lần thứ hai của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá 19 thì diễn đạt là “đoàn kết xung quanh Chủ tịch Tập Cận Bình là hạt nhân của Ủy ban Trung ương Đảng, thống nhất tư tưởng, thống nhất hành động”.
Chuyên gia Chu Hiểu Huy cho rằng, mặc dù cả hai đều nói về sự không đoàn kết, không thống nhất tư tưởng bên trong đảng, nhưng lần này công bố rõ ràng hơn nhiều.
6. Thông cáo vẫn gọi Tần Cương là “đồng chí” khi tiếp nhận sự từ chức của ông và miễn nhiệm chức vụ Ủy viên Ủy ban Trung ương Đảng, không có hình phạt nào khác
Đánh giá từ những cáo buộc được đưa ra đối với Tần Cương, có vẻ như các lãnh đạo cao nhất của ĐCSTQ đã trừng phạt ông ấy rất nhẹ và thậm chí còn thừa nhận ông là “đồng chí”. Tình trạng này chỉ có thể do hai nguyên nhân: 1. Lãnh đạo cấp cao đối xử khoan dung với ông ấy vì một lý do nào đó. 2. Tần Cương quả thực đã chết, có thể trước khi chết đã viết đơn xin từ chức. Theo quy định bất thành văn của ĐCSTQ, những quan chức đã chết sẽ không còn phải chịu trách nhiệm về tội của mình nữa và thậm chí còn được đối xử một cách trang trọng. Đánh giá từ những thông tin mà tác giả đã biết được thì nguyên nhân sau có nhiều khả năng xảy ra hơn.
Những điểm bất thường nêu trên trong thông cáo của Hội nghị Trung ương 3 của Đảng Cộng sản Trung Quốc dường như cho thấy rằng, một số sự kiện lớn đã xảy ra trong cuộc họp kín mà thế giới bên ngoài rất có thể không biết đến. Uy quyền của ông Tập Cận Bình có khả năng đã bị đe dọa nghiêm trọng, và bên trong Đảng Cộng sản Trung Quốc có thể đang xảy ra những sự kiện có thể dẫn đến biến động.